Jeruzalem!

(Voor een duiding qua tijd: het weekend van dit blog was dat van vrijdag 2 en zaterdag 3 augustus.)

Zonder de Rav Kav liep ik dus terug naar de campus, zo’n halfuurtje lopen door de hoofdstraat van Rehovot. Weer thuis ben ik het internet nog maar eens af gaan struinen. Het zou toch niet kunnen dat je Rehovot niet uit komt omdat het loket van het busstation dicht is?

Uiteindelijk vond ik op de website van de busmaatschappij (gelukkig is die ook in het Engels) dat je in de bus ook een Rav Kav-kaart kunt kopen en er geld op kunt laden. Een beetje tegenstrijdige informatie ten opzichte van wat ik eerder had gelezen, maar ik was toch enigszins gerustgesteld. Hoewel het mijn planning was na het halen van de kaart mijn hostel te boeken in Jeruzalem, heb ik dat nog maar niet gedaan, daar was het me toch nog net iets te onzeker voor (en annuleren zou op deze korte termijn niet meer kunnen). Ik heb mijn tas gepakt en de wekker vroeg gezet.

De volgende ochtend werd ik (uiteraard) voor mijn wekker wakker. Ik pakte mijn laatste dingen en ben weer op pad gegaan naar het busstation. Daar was ik prima op tijd om de directe bus (zonder overstap) naar Jeruzalem te pakken, en inderdaad: ik kon daar een Rav Kav kopen en saldo laden. Hier zat nog een mooie bonus bij: Ik wilde mijn kaart graag laden met 100 shekel (~25 euro), maar op je kaart krijg je dan 25% extra tegoed! In wezen betaal je dus maar 80% van de ritprijs die op de website wordt aangegeven. Dat is mooi meegenomen! Naar alle waarschijnlijkheid is dit om de Israëli’s te motiveren het openbaar vervoer te pakken. Je kunt de kaart namelijk voor al het openbaar vervoer gebruiken (bus, trein, tram in Jeruzalem, et cetera).

Om 8.30 uur stipt vertrok de bus richting Jeruzalem. Het mooie is dat de bussen van de langere ritten uitgerust zijn met wifi. Ik kon dus mooi gelijk het hostel boeken dat ik voor ogen had. Én ik kon weer een blog typen (deze), en tegelijkertijd ook (eindelijk) een beetje van het land zien. In de tijd dat ik hier ben had ik namelijk alleen nog maar de campus en de route naar het busstation en de supermarkt bij daglicht gezien, en de rit van het vliegveld naar de campus in het donker.

Nadat we Rehovot uitgereden waren kwamen we op den duur op de snelweg naar Jeruzalem. In Israël is het zo dat bij elke oprit een bushalte zit. Bij zowat elke afrit van de snelweg ging de bus dus eraf, om dan bij de oprit te stoppen indien nodig. Zoiets zie je niet echt in Nederland, maar ondertussen ben ik daar wel aan gewend. Wat ook opviel: de soldaten nemen hier hun geweer mee naar huis! Zo kwam dus bij één van de haltes een man met een geweer om de schouder rustig de bus in, bliepte z’n RavKav en ging rustig zitten. Niemand keek vreemd op, behalve ik. Het was even een moment schrikken, maar ondertussen ben ik er prima aan gewend en kijk ik er niet meer van op. Je kunt duidelijk zien dat het soldaten betreft, gezien het uniform of de grote ‘soldaten’-rugzak die ze mee hebben.

Om 9.35 uur kwam de bus aan in Jeruzalem, bij het Central Bus Station. Wanneer je de bus uitstapt moet je via het winkelcentrum dat er zit naar buiten, maar voordat je daar door mag moet je eerst door de controle heen: je tas door de scanner en je zelf door zo’n poortje. Na door het winkelcentrum te zijn gelopen naar de uitgang, was ik er dan echt: Jeruzalem!

Op de website van het hostel stond dat je daarna de tram (‘Light Rail’) in Jeruzalem kon pakken naar het hostel toe, maar dit heb ik niet gedaan. In plaats daarvan ben ik lekker de 2,5 kilometer gaan lopen, om alvast wat sfeer te proeven. Het was eigenlijk een lange straat die ik moest volgen, Jaffa Street. Halverwege was er een grote marktstraat die haaks op de weg liep, dus die ben ik ingelopen om wat van de cultuur te snuiven. Het was een drukte van jewelste, en er werd van alles verkocht. Ik heb mijn ogen uitgekeken. Verder kwam ik ook nog langs een ijssalon waar ik voor wat omzet heb gezorgd.

Na een uurtje kwam ik aan bij het hostel. 10.30 uur, best vroeg om in te checken. Toch ben ik naar binnen gegaan om te vragen of ik al zou kunnen inchecken, en anders, wanneer wel. Hoewel ik inderdaad nog niet in kon checken, werd ik met open armen ontvangen. Ik kon mijn tas tot inchecken kwijt in de bagageruimte, kreeg een plattegrond van Jeruzalem, en het wachtwoord van de wifi. Omdat ik om 14.00 uur in zou kunnen checken, ben ik vervolgens naar de Oude Stad gegaan.

De oude stad Jeruzalem lag op zo’n vijf minuten van het hostel. Bij Jaffa Gate (één van de poorten in de stadsmuur van de Oude Stad) heb ik me verbaasd. Ten eerste over de gróte hordes toeristen, en tweede over het feit dat je de Oude Stad zo binnen kan lopen! Het kan aan mij liggen, maar ik had niet verwacht dat je er zo vrij naar binnen kon. Op het moment van schrijven weet ik niet eens meer wat ik precies had verwacht, maar verrast wat ik in ieder geval wel. Ik ben dus ook naar binnen gelopen en liep door de smalle straatjes naar beneden. Het zit hier vol met kleine winkeltjes. 

Uiteindelijk kwam ik aan bij de klaagmuur. Na een security check kon ik het plein op vanaf waar je bij de klaagmuur komt. Ik moet zeggen: de uiteindelijke muur was kleiner dan ik dacht. Na een tijdje m’n ogen te hebben uitgekeken ben ik weer verder gegaan. Het was ondertussen tegen twaalven, en terug in de kleine straatjes werd ik opeens tegengehouden. Een man in uniform zei tegen me: “only muslims”. Ik mocht niet verder lopen. Opeens viel het me op: het waren louter moslims die langsliepen, en die in deze richting kwamen. Het was tegen twaalven ondertussen, dus ik denk dat het tijd was

voor gebed. Ik ben omgekeerd en een andere straat ingelopen. Daar kwamen me inderdaad hele hordes moslims tegemoet. En later onderzoek wees ook uit: ik was dicht bij de Al Aqsa-moskee. Op hun weg stopten sommigen bij een klein tentje waar ze falafel verkochten. Het was lunchtijd, dus ik twijfelde niet lang: dit was het moment om ook mijn eerste broodje falafel hier te proberen! De laatste keer dat ik dit had gegeten was op het Flevofestival, dus dat was al minstens zeven jaar geleden.

Met mijn lunch ben ik verder gelopen, en toen kwam ik uit bij de Damascus Gate. Ik ben de Oude Stad uitgelopen en heb vervolgens in de schaduw van de stadsmuur mijn lunch gegeten en mijn blog afgeschreven. Vervolgens was het tijd om in te checken bij het hostel. Bij het inchecken heb ik me gelijk ingeschreven voor de gratis door het hostel georganiseerde rondleiding die avond: de ‘Western Wall tour’.

Rond 18.00 uur was het tijd voor de rondleiding. De gids, ‘Shahar’ [spreek uit: sja-gar] gaf eerst wat algemene uitleg over de shabbat. Opmerkelijk ding wat me is bijgebleven: tijdens shabbat mogen ze geen ‘moeite’ doen (zie ook bijvoorbeeld het gebeuren van het lichtknopje in derde alinea van dit blog. Dit is een probleem voor mensen die in een flat wonen en gebruik willen maken van de lift. Het drukken op het knopje is ‘moeite/arbeid’! Er bestaan hier dus shabbatliften: die stoppen op elke verdieping gedurende de shabbat, zodat er niet op knopjes gedrukt hoeft te worden. Wauw.

Na de algemene uitleg zijn we richting de Oude Stad gegaan. De shabbat was ondertussen al begonnen, dus heel veel Joodse families liepen ook richting de Oude Stad, gekleed in traditionele kleding voor deze bijzondere dag van de week. Via wat bijzondere gebouwen en interessante uitleg over wat er te zien was, kwamen we uiteindelijk aan bij de klaagmuur (Western Wall in het Engels). Eerst gingen we naar een uitzichtpunt, vanwaar we eventueel foto’s konden nemen. Op het plein zelf is dit namelijk niet gewenst, oneerbiedig. Vervolgens gingen we het plein op via de security check (waar de orthodoxe joden overigens zo langs mochten). Vlak na deze check (nog steeds op afstand) mochten we ook nog foto’s maken, maar daarna niet meer. We kwam toen heel dichtbij, en vlakbij de muur was het bomvol met joden. Ze dansten, zongen, baden (als in: verleden tijd van bidden). We kregen een kwartier om rond te kijken, maar ik heb eigenlijk dat hele kwartier alleen maar mijn ogen uitgekeken op de mensen vlak bij de muur. Ik vond het uiterst indrukwekkend en bijzonder om te zien. Wat mij betreft echt een aanrader om aan het begin van de shabbat bij de klaagmuur te gaan kijken.

Na het einde van de rondleiding ben ik met de gids en wat andere geïnteresseerden wat gaan eten bij een restaurantje in de het christelijke deel in de Oude Stad (want dat was niet dicht vanwege de shabbat). Daar heb ik gelijk maar de proef op de som genomen met een keuze voor hummus, een typische maaltijd uit het Midden-Oosten. Weten we gelijk wat ik daarvan vond. Helaas vond ik het niet zo geslaagd, maar het was hoe dan ook een gezellige avond.

Na als een blok geslapen te hebben, was het de volgende dag weer tijd om uit te checken. Voordat ik me uitcheckte heb ik me ingeschreven voor een nieuwe tour, die middag. Naast dat ik gewoon nog een hele dag weekend had, zou ik ook pas ’s avonds weer terug kunnen reizen met het openbaar vervoer. Dit ligt namelijk tijdens de hele shabbat plat, en start pas weer op zaterdagavond op, als de shabbat voorbij is (zonsondergang). Ook vond ik de tour van de vorige dag zo geslaagd dat ik ook naar deze tour benieuwd was: de Mount of Olives tour.

Gezien ik nog een uur of vier had voor de tour begon, ben ik naar het Tower of David-museum geweest. In dit museum, dat in de citadel van Jeruzalem zit, wordt de geschiedenis van Jeruzalem verteld, en heb je vanaf de hoge toren ook een mooi zicht over de Oude Stad. Uiteindelijk bleek de timing heel goed te zijn, want een halfuurtje voor de start van de tour die middag was ik helemaal rond. Kon ik mooi rustig terug naar het hostel om bij de tour aan te sluiten.

Na weer een korte inleiding van Shahar ging de tour van start met een stuk of negen gasten van het hostel. We liepen in zo’n tien minuten naar het busstation van oost-Jeruzalem, het Arabische gedeelte van de stad, vlakbij de Damascus gate waar ik eerder geweest was. Het is een wereld van verschil met het Israëlische deel: hier was (uiteraard) geen enkel teken van een shabbat. Er hing een typisch Arabische sfeer, winkeltjes waren open, er speelde harde muziek uit boxen. Na een korte stop om mensen in gelegenheid te stellen water en eventueel wat te eten te kopen, liepen we naar het busstation, waar we in de bus stapten naar de Mount of Olives.

Eenmaal aangekomen bleek hetgeen waarmee de tour werd aangekondigd ­– “the highest point of Jerusalem, with an iconic view of the Old City” – zeker niet gelogen. Het uitzicht op de stad was erg indrukwekkend. Na iedereen even de tijd te hebben gegeven te genieten van het uitzicht en de welkome bries die over de heuvel raasde, vertelde Shahar over wat we allemaal zagen. Over de enórme Joodse begraafplaats die vanaf dit punt tot onderaan de heuvel te vinden was, en de Al Aqsa-moskee en de ‘Dome of the Rock’ (Rotskoepel, maar dat klinkt zo gek/simpel) die vanaf hier goed te zien waren. Leuk feitje over de Joodse begraafplaats: het is een Joodse traditie is om stenen op de grafsteen te leggen, in plaats van bijvoorbeeld bloemen. De stenen vergaan namelijk niet!

Vervolgens gingen we te voet de Olijfberg (‘Mount of Olives’ klinkt toch imposanter moet ik zeggen) af, waarbij we langs een aantal kerken kwamen die we bezochten. Eerst vertelde Shahar wat over de kerk en de relevantie, waarna we zelf rond konden kijken. Zo bezochten we Dominus Flevit-kerk, de tuin van Getsemane met daarbij de ‘Church of All Nations’, en de ‘Tomb of Virgin Mary’. Uiteindelijk kwam we uit bij de Lion’s Gate, weer een andere toegangspoort van de Oude Stad. We liepen terug via de Via Dolorosa, de kruisweg in Jeruzalem, waarna we uiteindelijk weer uitkwamen bij Jaffa Gate.

Opnieuw gingen we met de groep (twee groepjes Fransen en de gids dit keer) weer eten bij dezelfde tent als de dag ervoor (want het was nog steeds shabbat). Dit keer raadde de gids me een ander gerecht uit het Midden-Oosten, Shakshouka, naar het schijnt een combi van ei, tomatensaus en vlees. Dit smaakte me stukken beter :-)!

Uiteindelijk was het tijd om terug te gaan naar het hostel, mijn bagage te innen. Na nog een lokale Israëlische cider te hebben geproefd, ben ik terug gaan lopen naar het station. Inmiddels kwam de stad langzaam weer op gang. Uiteindelijk had ik de bus van 21.30 uur (de eerste optie was 20.00 uur, voor jullie beeld van het opstarten na shabbat) terug naar Rehovot. Een zeer indrukwekkend weekend waarin ik veel heb afgelopen en gezien. Ik denk dat ik heel veel uit mijn 36-urige verblijf in Jeruzalem heb gehaald.